Δευτέρα 10 Ιουνίου 2013

Η ιστορία της όμορφης πόλης της Χαλκίδας

ΙΣΤΟΡΙΑ  ΠΕΡΙΟΧΗΣ

Ιστορία Πόλεως Χαλκίδας

     Η Χαλκίδα υπήρξε μια από τις μεγαλύτερες Ελληνικές πόλεις της αρχαιότητας πολύ πριν από την Αθήνα και τη Σπάρτη.
     Λέγεται ότι το όνομά της προέρχεται από τη Φοινικική λέξη «Κάλχη» που σημαίνει πορφύρα, λόγω του ότι στην περιοχή ψάρευαν κοχύλια από τα οποία έβγαινε το πορφυρό (κόκκινο) χρώμα.
     Λόγω της επίζηλης νευραλγικής θέσεώς της, κατακτήθηκε από τους Φοίνικες και τους Κρήτες.
     Ο Νότιος Ευβοϊκός και μάλιστα το λιμάνι της Αυλίδας ήταν η αφετηρία του πλοίου της Αργούς για την αρπαγή του χρυσόμαλλου δέρατος το 1360 π.Χ.(Αργοναυτική Εκστρατεία).
     Με αφετηρία επίσης την Αυλίδα ξεκίνησαν οι Χαλκιδέοι για να συμμετάσχουν στον Τρωικό πόλεμο το 1194 π.Χ.
     Πολλές πόλεις αναπτύχθηκαν κατά την αρχαιότητα στην Εύβοια. Εξ αυτών η Χαλκίδα και η Ερέτρια ήταν οι σπουδαιότερες.
     Σκληροί και αιματηροί αγώνες έγιναν μεταξύ τους για την κατοχή της περιοχής του Λήλα ποταμού, κατά τους 9ο και 10 π.Χ. αιώνες, οι οποίοι ονομάστηκαν Ληλάντιοι πόλεμοι.
     Κατά τους 8ο και 7ο π. Χ. αιώνες ανέπτυξαν πολλές αποικίες. Η σημερινή Νεάπολη της Ν. Ιταλίας κτίσθηκε αρχικά από αυτούς και ονομάστηκε Κύμη. Επίσης κι oι Πόλεις Ρήγιο, Κατάνια κτίσθηκαν από τους Χαλκιδέους, όπως μαρτυρούν τα μνημεία κι οι επιγραφές με το ιδιαίτερο Χαλκιδιακό αλφάβητο που βρέθηκαν.
     Από το αλφάβητο αυτό, που το παρέλαβαν οι Ιταλικές φυλές των Σαμνιτών, Λατίνων και Ετρούσκων, διαμορφώθηκε τελικά το Λατινικό Αλφάβητο.
     Οι Χαλκιδαίοι συγκρούσθηκαν πολλές φορές με τους Αθηναίους αλλά τελικά νικήθηκαν απ’ αυτούς το 510 π.Χ. και τέθηκαν κάτω από την υψηλή επικυριαρχία τους.
     Αυτό ήταν και η αιτία της αποχής της Χαλκίδας από τους Περσικούς πολέμους. Αντίθετα η γειτονική τους Ερέτρια έλαβε μέρος σ’ αυτούς και καταστράφηκε τελείως, από τους Πέρσες.
     Μετά τους Μηδικούς πολέμους οι Χαλκιδέοι προσπάθησαν να αποτινάξουν την υψηλή επικυριαρχία των Αθηναίων δυο φορές.
Κατά την πρώτη απέτυχαν λόγω εγκαίρου επεμβάσεως του Περικλή. Κατά τη δεύτερη αποφάσισαν να παρεμποδίσουν το πέρασμα των Αθηναϊκών πλοίων από τον Ευβοϊκό κόλπο, επιχωματώνοντας τον Εύριπο έτσι που μόνο ένα πλοίο ήταν δυνατό να περάσει. Επί πλέον έχτισαν πύργους κι έστησαν γέφυρες. Προσπάθεια των Αθηναίων να τους εμποδίσουν απέτυχε.
     Η εχθρική τους στάση απέναντι στους Αθηναίους συνεχίσθηκε κι επί εποχής Φιλίππου και Αλεξάνδρου.
     Κατά τη Βυζαντινή περίοδο βελτιώθηκε η γέφυρα και οχυρώθηκε κατά Βυζαντινό τρόπο όλη η Πόλη.
     Μετά τη Δ‘ Σταυροφορία (1204 - 1205) η Χαλκίδα ( όπως ονομαζόταν από τους Ενετούς) πέρασε στην ιδιοτελή επικυριαρχία των Βενετών. Αυτοί επιδιόρθωσαν τα τείχη και κατασκεύασαν νέο πύργο και νέα γέφυρα στον Εύριπο, η οποία άνοιγε για να περνούν τα πλοία.
     Το 1470 η Πόλη έπεσε στα χέρια των Τούρκων ύστερα από επίθεση που διεύθυνε ο ίδιος ο Σουλτάνος Μωάμεθ από την παρυφή του λόφου Κάνηθος που βρίσκεται στη βοιωτική ακτή, δίπλα ακριβώς από το στενό του Ευρίπου. Οι Τούρκοι για την κατάληψή της υπέστησαν απώλειες 77.000 ανδρών.
     Μοναδικό έργο κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ήταν η κατασκευή φρουρίου στο λόφο της Κανήθου, που μετονομάσθηκε σε Καρά - Μπαμπά.
     Στην επανάσταση του 1821 πολλοί Ευβοιώτες έλαβαν μέρος, όπως ο Αρχιστράτηγος Εύβοιας Νικ. Κριεζώτης, που επιβλήθηκε σαν πανελλήνια μορφή και ο Ανδρέας Μιαούλης που καταγόταν από το χωριό Φύλλα της Εύβοιας.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΡΙΕΖΩΤΗΣΑΝΔΡΕΑΣ ΜΙΑΟΥΛΗΣ
     Η Εύβοια απελευθερώθηκε από τον Τουρκικό ζυγό στις 25 Μαρτίου 1833.
     Σήμερα μετά από 170 περίπου χρόνια ελεύθερο βίο η Χαλκίδα, πόλη 60.000 κατοίκων περίπου, ανήκει στις αναπτυσσόμενες με γρήγορο ρυθμό περιοχές, με λαμπρό μέλλον στον Τουρισμό, τη Βιομηχανία και τον Πολιτιστικό τομέα.

Παλιροιακό Φαινόμενο

     Η Νήσος Εύβοια χωρίζεται από τη Στερεά Ελλάδα με το στενό του Ευρίπου, που στο σημείο της γέφυρας έχει απόσταση 40 μ. και βάθος 8,5 μ.
   Η ονομασία Εύριπος οφείλεται πιθανόν στην ευμεταβλητότητά του, γιατί οι αρχαίοι Έλληνες αποκαλούσαν Εύριπους τους ευμετάβλητους χαρακτήρες, μεταχειρίζοντο δε συχνά τις φράσεις «Εύριπος άνθρωπος», «Εύριπος διάνοια», «Εύριπος τύχη» για τις περιπτώσεις αστάθειας.

   Σ’ αυτό παρατηρείται ένα παλιρροιακό ισχυρό τοπικό ρεύμα, του οποίου η ταχύτητα φθάνει μέχρι 8,5 μίλια και αλλάζει κατεύθυνση 4 φορές την ημέρα.
     Τα νερά κινούνται επί 3 ώρες προς μια κατεύθυνση με ταχύτητα που αυξάνει βαθμιαία και στη συνέχεια επί άλλες 3 ώρες με ταχύτητα μειωμένη. Μετά τη συμπλήρωση 6 ωρών περίπου, τα νερά ηρεμούν για 2 λεπτά κι’ ύστερα αλλάζουν κατεύθυνση.
     Το παλιρροιακό φαινόμενο του Ευρίπου είναι μοναδικό στον κόσμο γιατί παρουσιάζει πολλές περίεργες ιδιοτυπίες, που δεν συναντιούνται στ’άλλα παρόμοια φαινόμενα απανταχού της γης.

     Το γεγονός ότι το φαινόμενο, όπως προέκυψε από παρατηρήσεις, συμπληρώνεται σε 24 ώρες και 52’ λεπτά, δηλαδή σε μια σεληνιακή ημέρα και μεταβάλλει μορφή και ένταση με τις φάσεις της σελήνης, αποδεικνύει ότι είναι παλιρροιακό και έχει αιτία την έλξη των υγρών μορίων της θάλασσας από τη σελήνη.
     Οι κύριες ιδιοτυπίες του φαινομένου του Ευρίπου είναι:
  • H μεγάλη ταχύτητα του ρεύματος, η οποία κανονικά έπρεπε να είναι ανεπαίσθητη γιατί ο Ευβοϊκός είναι κλειστή θάλασσα με τεράστιες τριβές που μειώνουν το ρεύμα της παλίρροιας.
  • Η αταξία που παρατηρείται στο ρεύμα επί 4 - 5 ημέρες κάθε σεληνιακού μήνα, κατά την οποία οι αλλαγές φοράς των νερών γίνονται 12 - 14 φορές ή παρουσιάζεται ακινησία των νερών για μια ώρα ή και περισσότερο.
     Η μεγάλη ταχύτητα του ρεύματος εξηγείται ως εξής:

     Το παλιρροιακό κύμα από τη Μεσόγειο θάλασσα μπαίνει στον Ευβοϊκό από Νότο και Βορρά με κατεύθυνση τον Εύριπο. Το νότιο κύμα επειδή διανύει μικρότερη απόσταση φθάνει στο νότιο λιμάνι της Χαλκίδας συντομότερα από το χρόνο που φθάνει το βόρειο κύμα στ’ αντίστοιχο λιμάνι. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μη συμπίπτουν οι ώρες πλήμμης στα 2 λιμάνια. Έτσι έχουμε μέγιστο ύψος στάθμης στο μεν νότιο λιμάνι 3 ώρες και 45' μετά τη διέλευση της σελήνης από τον τοπικό μεσημβρινό, στο δε βόρειο μετά 5 ώρες και 30' που σημαίνει ότι η πλήμμη του νότιου λιμανιού συμπληρώνεται 1 ώρα και 45' πριν απ’ την αντίστοιχη του βορείου.


     Εξαιτίας αυτής διαφοράς στάθμης και σύμφωνα με την αρχή των συγκοινωνούντων δοχείων, σημειώνεται κίνηση των νερών από το νότιο προς το βόρειο λιμάνι, η οποία σταματάει όταν το ύψος τους εξισωθεί με το αντίστοιχο των νερών του βορείου λιμανιού, που ανεβαίνουν σταδιακά εξ αιτίας της προοδευτικής αφίξεως σ’ αυτό του βορείου κύματος, Στο διάστημα αυτό σημειώνεται ολιγόλεπτη στάση και στη συνέχεια τα νερά του βόρειου λιμανιού, των οποίων το ύψος έχει περάσει στο μεταξύ το ύψος των αντιστοίχων του νότιου λιμανιού, αρχίζουν να κινούνται προς νότο.

     Το ακανόνιστο ρεύμα ή «τρελά νερά» όπως λέγονται, εξηγείται ως εξής:

     Κατά τη διάρκεια των τετραγωνισμών, δηλαδή στο τελευταίο και πρώτο τέταρτο της σελήνης, παρατηρείται η μικρότερη ταχύτητα του ρεύματος γιατί η έλξη της σελήνης πάνω στα υγρά μόρια της θάλασσας εξουδετερώνεται, μερικώς, από την έλξη του ηλίου, που ενεργεί αντίθετα. Στην περίπτωση αυτή οι άνεμοι που πνέουν στην περιοχή απωθούν τα νερά και τα συσσωρεύουν σε κάποια άκρη, κι’ όταν οι άνεμοι σταματήσουν, αυτά μετατοπίζονται αντίθετα και προκαλούν ταλαντώσεις. Οι ταλαντώσεις αυτές ή κυματοπάλσεις, όπως λέγονται επιστημονικά, δημιουργούν παλιρροιακό κύμα το οποίο υπερβαίνει τ’ ασθενή παλιρροιακά ρεύματα κι’ έτσι έχουμε ακανόνιστες αλλαγές στη φορά του ρεύματος. Τις ταλαντώσεις αυτές παρατήρησε πρώτος ο Αριστοτέλης, που ασχολήθηκε πολύ για την εξήγηση του παλιρροιακού φαινομένου του Ευρίπου.

     Υπάρχει μάλιστα μια παράδοση, ότι ο Αριστοτέλης αυτοκτόνησε, πέφτοντας στα νερά του Ευρίπου, επειδή δεν μπόρεσε να λύσει το πρό8λημα, λέγοντας το περίφημο «'Επεί οϋκ έσχεν Εύριπον 'Αριστοτέλης, έχετο Εϋριπος 'Αριστοτέλην». Αυτό φυσικά αποτελεί μύθο, γιατί ο Αριστοτέλης πέθανε μεν στη Χαλκίδα, αλλά από φυσικό θάνατο.